System energetyczny to skomplikowana infrastruktura i sieć. Widać to szczególnie podczas rozległych awarii energetycznych, gdzie poszczególne urządzenia należy uruchamiać w odpowiedniej kolejności i zgodnie ze szczegółowymi procedurami. Nie sposób wtedy działać bez komunikacji głosowej. Niezawodnym systemem głosowej łączności dyspozytorskiej jest system TETRA. Tę usługę oferuje Enspirion, spółka zależna Energi z Grupy ORLEN.

Wyobraźmy sobie sytuację rozległej awarii energetycznej – na dużym obszarze nie ma zasilania w energię elektryczną. Przez obszar ten przeszedł właśnie orkan, zrywając napowietrzne linie energetyczne, unieruchamiając również dużą część publicznych systemów telekomunikacyjnych, m.in. systemów telefonii komórkowej. Energetycy często pracują całą dobę, aby przywrócić normalne funkcjonowanie systemu. Jest to szczególnie ważne nie tylko dla odbiorców indywidualnych, ale również dla obiektów użyteczności publicznej, np. szpitali działających na wzmożonych obrotach.

Działania takie są skuteczne, jeśli odpowiedni uczestnicy sieci energetycznych mają ze sobą niezawodne środki łączności, które ułatwiają komunikację w czasie usuwania awarii.

Nowe wytyczne Unii Europejskiej już w tym roku

Mając na uwadze m.in. powyższy scenariusz, Komisja Europejska stworzyła grupę wytycznych na temat tego, jak sieci energetyczne i systemy łączności w energetyce powinny być przygotowane. Rozporządzenie (2017/2196 z 24 listopada 2017 r.) Komisji wskazuje jak Znaczący Użytkownicy Sieci energetycznej (z j. ang. SGU – Significant Grid Users), obiekty i służby biorące udział w przywracaniu systemu elektroenergetycznego, są zobowiązani dostosować swoje systemy łączności głosowej łącznie ze źródłami rezerwowego zasilania. Kodeksy Sieciowe (z j. ang. NCER – Network Code on Emergency and Restoration) wejdą w życie w Polsce w grudniu 2022 roku.

Kodeksy Sieci określają wymogi dotyczące:

  • symulacji i testów służących zagwarantowaniu niezawodnej, skutecznej i szybkiej odbudowy wzajemnie połączonych systemów przesyłowych do stanu normalnego ze stanu zagrożenia lub zaniku zasilania, narzędzi i urządzeń potrzebnych do zagwarantowania niezawodnej, skutecznej i szybkiej odbudowy wzajemnie połączonych systemów przesyłowych do stanu normalnego ze stanu zagrożenia lub zaniku zasilania,
  • zarządzania przez OSP stanami zagrożenia, zaniku zasilania (blackoutu) i odbudowy systemu,
  • koordynacji pracy systemu w stanach zagrożenia, zaniku zasilania i odbudowy systemu.

W praktyce Rozporządzenie oznacza konieczność zapewnienia przez wymienione podmioty:

  • Redundantnych łączy teletransmisyjnych SGU do OSP (Operatora Sieci Przesyłowej) i OSD (Operatora Sieci Dystrybucyjnej)
  • Dyspozytorskiego systemu łączności radiowej (TETRA)
  • Łączności satelitarnej
  • Uzyskania podtrzymania zasilania dla środków łączności (min. 24h)

Propozycja Enspiriona na wymogi Kodeksów Sieciowych

W odpowiedzi na pojawiające się wymagania rynku, Enspirion przygotował kompleksową ofertę zapewniającą wypełnienie kodeksów sieciowych przez klientów (SGU), którzy prowadzą swoja działalność w obszarze działania Grupy Energa:

  • Usługa Krytycznej Łączności Dyspozytorskiej – w oparciu o system TETRA, który zbudowany został na potrzeby Grupy Energa, realizacja usługi zapewniona jest przy wykorzystaniu istniejącej infrastruktury. Działa ona przez 36 godzin przy braku zasilania oraz posiada redundantne łącza światłowodowe dla stacji bazowych i dwa centra sterowania. Klient nie musi budować swojego własnego systemu.
  • Usługa łączności telefonicznej VoIP – w ramach usługi oferowany jest telefon VoIP oraz łącza światłowodowe na linii GPZ do węzłów teletransmisyjnych Enspiriona, zapewniające połączenie telefonu VoIP z centrami OSP i OSD. Łącza światłowodowe są kluczowymi elementami tej usługi.
  • Usługa łączności satelitarnej – w ramach usługi spółka oferuje telefon satelitarny wraz z taryfami za połączenia głosowe.

We wszystkich trzech rodzajach usługi po stronie klienta pozostaje opłacanie miesięcznego abonamentu z tytułu świadczonej usługi oraz koszt zakupu radiotelefonu TETRA / VoIP/ satelitarnego lub dzierżawa urządzeń w okresie świadczenia usługi. Enspirion zapewnia możliwość połączenia się z Operatorem Systemu Przesyłowego i Operatorem Systemu Dystrybucyjnego.

Enspirion jest w pełni przygotowany do wsparcia potencjalnych klientów w zapewnieniu łączności na potrzeby wymogów Kodeksów Sieciowych. Warto podkreślić, że prace wdrożeniowe w związku ze spełnieniem ich wymagań powinny rozpocząć się jak najszybciej. Pandemia, a teraz sytuacja międzynarodowa nie pozostaje bez wpływu na terminy dostaw. Czas dostawy radiotelefonów TETRA oraz telefonów satelitarnych wydłużyły się z kilku tygodni do ok. sześciu miesięcy.